W wyniku dłuższej ewolucji system ten jest obecnie najbardziej zbliżony do systemu pracowniczego, a to wskutek daleko idącego zbliżenia się sytuacji członka takiej spółdzielni do pracownika. Główne zróżnicowanie sprowadza się do ustalenia i obliczenia podstawy wymiaru świadczeń. System ten obejmuje członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i członków spółdzielni kółek rolniczych oraz inne osoby, które pracują w tych spółdzielniach i są wynagradzane według zasad obowiązujących członków. Spółdzielnie opłacają składkę i ciążą na nich obowiązki podobne jak na zakładach pracy. Przy ustalaniu okresu pracy w spółdzielni za miesiąc uważa się 20 dni pracy dla mężczyzny i 13 dla kobiety, a za rok pracy ? rok obrachunkowy, w którym mężczyzna przepracował 240 dni, a kobieta 150 (przy użytkowaniu działki przyzagrodowej mniej). Jeśli ubezpieczony w poprzednim miesiącu przepracował mniej niż 14 dni, zasiłek chorobowy i opiekuńczy przysługuje dopiero od czwartego dnia niezdolności do pracy, a okres ich pobierania w ciągu roku obrachunkowego nie może przekroczyć liczby dni przepracowanych w poprzednim roku (ograniczenie to nie dotyczy wypadku przy pracy i choroby zawodowej). Zasiłki wychowawcze oraz inne przysługują na ogólnych zasadach. System nie przewiduje emerytur wcześniejszych.